Zdrowie Jelit

Wprowadzenie

W ostatnich latach coraz więcej osób zaczyna patrzeć na zdrowie w sposób holistyczny — nie tylko przez pryzmat diety i aktywności fizycznej, lecz także poprzez zrozumienie, jak funkcjonuje organizm na poziomie biologicznym. Jednym z tematów, który szczególnie zyskał na znaczeniu, jest zdrowie jelit. Coraz częściej mówi się o nich jako o „drugim mózgu”, ponieważ ich kondycja wpływa na całe ciało: od układu pokarmowego, przez odporność, aż po samopoczucie psychiczne.

Rosnąca liczba badań naukowych potwierdza, że troska o mikrobiom — czyli społeczność mikroorganizmów zamieszkujących jelita — może poprawiać ogólny dobrostan i wspierać procesy regulujące zdrowie na wielu poziomach. Dbając o jelita, wspieramy cały organizm.

Jelito: Więcej niż tylko trawienie

Choć jelita kojarzą się głównie z trawieniem, ich rola jest znacznie bardziej złożona. To tutaj zamieszkują biliony mikroorganizmów: bakterii, wirusów, grzybów oraz innych drobnoustrojów, które razem tworzą mikrobiom jelitowy — ekosystem o znaczeniu porównywalnym do ważnych narządów.

Mikrobiom jelitowy:

• pomaga rozkładać składniki pokarmowe i wspiera przyswajanie witamin, takich jak K2 czy B12,
• wytwarza związki biologicznie aktywne, np. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA),
• komunikuje się z układem odpornościowym i hormonalnym,
• wpływa na trawienie, energię, nastrój i procesy metaboliczne.

Zdrowe jelita oznaczają więc nie tylko brak dyskomfortu trawiennego, ale także lepszą odporność, wyższą energię i stabilniejsze samopoczucie każdego dnia.¹

Połączenie jelit z mózgiem: Jak zdrowie jelit wpływa na samopoczucie psychiczne?

Oś jelitowo-mózgowa to intensywnie badane dwukierunkowe połączenie pomiędzy układem nerwowym a jelitami. Można je odczuć w codziennym życiu — choćby jako „motyle w brzuchu” w stresujących sytuacjach.

Zrównoważony mikrobiom sprzyja prawidłowej komunikacji na tej osi, co może przekładać się na:

• lepszy, bardziej stabilny nastrój,
• niższy poziom stresu i napięcia,
• poprawę koncentracji, pamięci i jasności myślenia.

Badania wskazują natomiast, że dysbioza, czyli zaburzenie równowagi mikroflory, może wiązać się z podwyższonym ryzykiem problemów emocjonalnych czy zaburzeń funkcji poznawczych. Jest to jeden z powodów, dla których coraz więcej specjalistów zwraca uwagę na związek między zdrowiem psychicznym a jelitami.²

Rola mikrobiomu jelitowego w obronie układu odpornościowego

Ponad 70% komórek odpornościowych znajduje się właśnie w jelitach. To tam organizm uczy się rozpoznawać, które substancje są bezpieczne, a które stanowią zagrożenie.

Najważniejsze funkcje jelit związane z odpornością:

• bariera śluzówkowa chroni przed toksynami i patogenami,
• zrównoważony mikrobiom pomaga ograniczać stany zapalne,
• zdrowe jelita wspierają odporność na infekcje wirusowe i bakteryjne.

Zaburzenia mikrobiomu — spowodowane np. przewlekłym stresem, dietą ubogą w błonnik czy antybiotykoterapią — mogą osłabiać tę barierę, prowadząc do większej podatności na infekcje i przewlekły stan zapalny.

Ciekawostka: jelita odpowiadają za produkcję nawet 90% serotoniny, neuroprzekaźnika wpływającego na nastrój i samopoczucie.³

Czy Hing jest dobry dla żołądka?

Hing, czyli asafoetyda, to aromatyczna przyprawa stosowana od wieków w kuchni indyjskiej i medycynie ajurwedyjskiej. Uważana jest za naturalne wsparcie dla układu trawiennego.

Może wspierać:

• produkcję enzymów trawiennych,
• redukcję gazów i wzdęć,
• łagodzenie dyskomfortu po posiłkach,
• zmniejszenie uczucia ciężkości czy niestrawności.

Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym asafoetyda jest ceniona jako domowy sposób na poprawę komfortu trawiennego. Może być szczególnie pomocna dla osób, które często zmagają się z wzdęciami lub wolniejszym trawieniem.⁴

Jak prebiotyki wpływają na zdrowie jelit?

Prebiotyki to składniki pokarmowe, których nie trawimy — ale które są uwielbiane przez dobre bakterie jelitowe. To ich „pożywka”, dzięki której mikrobiom może rozwijać się w kierunku wspierającym nasze zdrowie.

Naturalnymi źródłami prebiotyków są:

• owoce (np. banany),
• warzywa (cebula, czosnek, szparagi),
• produkty pełnoziarniste (owsiane, jęczmienne),
• rośliny strączkowe (fasola, soczewica),
• orzechy i nasiona (migdały, siemię lniane).

Regularne spożywanie prebiotyków wspiera różnorodność mikrobiomu, poprawia trawienie i wzmacnia odporność.

Na co są dobre probiotyki?

Probiotyki to żywe kultury bakterii, które — dostarczane w odpowiednich ilościach — mogą wspierać pracę układu pokarmowego i odpornościowego. Występują naturalnie w fermentowanych produktach, takich jak kefir, jogurt, kimchi czy kiszonki.

Probiotyki mogą:

• przywracać równowagę mikrobiomu po antybiotykach,
• wspierać prawidłowe trawienie,
• pomagać w produkcji niektórych witamin i związków bioaktywnych,
• wzmacniać odporność na infekcje jelitowe.

Osoby z obniżoną odpornością lub poważnymi chorobami powinny konsultować suplementację z lekarzem.

Czym są postbiotyki?

Postbiotyki to produkty metabolizmu bakterii — m.in. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, peptydy czy elementy ścian komórkowych. Powstają, gdy probiotyki „przetwarzają” prebiotyki.

Choć nie są żywe, pełnią ważną rolę:

• wspierają regenerację nabłonka jelitowego,
• pomagają regulować miejscowe stany zapalne,
• mogą wspierać prawidłową odpowiedź odpornościową.

Coraz więcej suplementów łączy probiotyki, prebiotyki i postbiotyki, tworząc kompleksowe formuły wspierające mikrobiom.

Jak dbać o zdrowie jelit?

Zdrowy mikrobiom to efekt codziennych nawyków — tych większych i tych drobnych. Oto najskuteczniejsze, praktyczne sposoby:

• Jedz różnorodne produkty bogate w błonnik.
• Ogranicz żywność wysoko przetworzoną i nadmiar cukru.
• Zarządzaj stresem — ćwiczenia oddechowe, medytacja i ruch pomagają chronić mikrobiom.⁵
• Pij dużo wody, by wspierać zdrowie śluzówek.
• Stosuj antybiotyki jedynie wtedy, gdy są konieczne, i uzupełniaj mikrobiom po terapii.⁶
• Wprowadź regularną aktywność fizyczną — nawet szybki spacer ma znaczenie.

Gdy dieta nie wystarcza, można rozważyć suplementację, np. preparaty wspierające mikrobiom w okresach stresu, przemęczenia lub po antybiotykoterapii.

Badanie wpływu zdrowia jelit na choroby i dobrostan

Zdrowie jelit jest obecnie jednym z najbardziej obiecujących kierunków badań. Coraz więcej dowodów łączy mikrobiom z wieloma aspektami zdrowia:

• Choroby przewlekłe – zaburzenia mikrobiomu mogą towarzyszyć otyłości, cukrzycy typu 2 czy nieswoistym zapaleniom jelit (IBD).
• Zdrowie neurologiczne – mikrobiom wpływa na działanie układu nerwowego i może mieć znaczenie w kontekście niektórych zaburzeń neurologicznych.
• Ryzyko nowotworów – skład mikrobiomu może odgrywać rolę w rozwoju oraz odpowiedzi na leczenie raka jelita grubego.

Co ważne, dieta jest jednym z najszybszych sposobów wpływania na mikrobiom — zmiany widać już po kilku dniach konsekwentnych wyborów żywieniowych.

Microbiome Support to suplement oparty na kurkuminoidach oraz ekstrakcie z Ferula asafoetida – składnikach od wieków wykorzystywanych w tradycjach kulinarnych i zielarskich, aby wspierać naturalne procesy trawienne. Formuła została stworzona z myślą o osobach, które chcą zadbać o komfort po posiłku oraz ogólną równowagę w obrębie układu pokarmowego.

Kurkuminody to związki roślinne o właściwościach antyoksydacyjnych, natomiast ekstrakt z Ferula asafoetida od dawna kojarzony jest ze wsparciem prawidłowego trawienia. Choć suplement nie zastępuje zróżnicowanej diety ani leczenia, może stanowić wartościowe uzupełnienie codziennego rytuału dbania o organizm.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o zdrowiu jelit, mikrobiomie czy nawykach żywieniowych, zachęcamy do lektury naszych artykułów poświęconych wspieraniu dobrostanu „od wewnątrz

Transformacyjna moc zdrowia jelit

Zdrowie jelit to fundament, na którym buduje się odporność, stabilny nastrój i dobre samopoczucie. Świadome wybory żywieniowe, większa ilość żywności roślinnej, ograniczenie przetworzonych produktów oraz włączenie pro-, pre- i postbiotyków mogą realnie wpłynąć na jakość życia.

Jeśli chcesz zacząć dbać o jelita, zacznij od małych kroków — większej ilości błonnika, lepszego nawodnienia czy wprowadzenia fermentowanych produktów. A jeśli chcesz otrzymywać więcej praktycznych wskazówek dotyczących zdrowia i stylu życia, zapisz się do newslettera i bądź na bieżąco z poradami ekspertów.

Referencje

1.Alwazzan A. The Influence of Gut Microbiome Derived Neurotransmitters on Neonatal Immune Response. Pakistan BioMedical Journal [Internet]. 2024 Apr 30 [cited 2024 Sep 3];01–1. Available from: https://typeset.io/papers/the-influence-of-gut-microbiome-derived-neurotransmitters-on-yu8tuplf3m

2.Singh J, None Vanlallawmzuali, Singh A, Suryanarayan Biswal, Zomuansangi R, C. Lalbiaktluangi, et al. Microbiota-Brain Axis: Exploring the Role of Gut Microbiota in Psychiatric Disorders - A Comprehensive Review. Asian Journal of Psychiatry [Internet]. 2024 Jul 1 [cited 2024 Sep 3];97:104068–8. Available from: https://typeset.io/papers/microbiota-brain-axis-exploring-the-role-of-gut-microbiota-54aq19j1my

3.Liu N, Sun S, Wang P, Sun Y, Hu Q, Wang X. The Mechanism of Secretion and Metabolism of Gut-Derived 5-Hydroxytryptamine. International Journal of Molecular Sciences [Internet]. 2021 Jul 25 [cited 2024 Sep 3];22(15):7931–1. Available from: https://typeset.io/papers/the-mechanism-of-secretion-and-metabolism-of-gut-derived-5-5bd1lvksaq

4.McGrane K. What Is Asafoetida? Benefits, Side Effects, and Uses [Internet]. Healthline. Healthline Media; 2020 [cited 2024 Sep 3]. Available from: https://www.healthline.com/nutrition/asafoetida-benefits#benefits

5.tristategastro. How Stress Affects the Gut Microbiome [Internet]. Tri State Gastroenterology Associates. 2023 [cited 2024 Sep 3]. Available from: https://tristategastro.net/how-stress-affects-the-gut-microbiome/#:~:text=Chronic%20stress%20can%20disturb%20the,inflammatory%20bowel%20disease%20(IBD)

6.Rahul Harikumar Lathakumari, Leela Kakithakara Vajravelu, Abhishek Satheesan, Ravi S, Jayaprakash Thulukanam. Antibiotics and the gut microbiome: Understanding the impact on human health. Medicine in Microecology [Internet]. 2024 Jun 1 [cited 2024 Sep 3];20:100106–6. Available from: https://typeset.io/papers/antibiotics-and-the-gut-microbiome-understanding-the-impact-tam7rtye1p

7.Zhang L, Wang P, Huang J, Xing Y, F. Susan Wong, Suo J, et al. Gut microbiota and therapy for obesity and type 2 diabetes. Frontiers in Endocrinology [Internet]. 2024 Mar 26 [cited 2024 Sep 3];15. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11002083/#:~:text=A%20number%20of%20studies%20have,obesity%20and%20Type%202%20diabetes

8.You M, Chen N, Yang Y, Cheng L, He H, Cai Y, et al. The gut microbiota–brain axis in neurological disorders. MedComm [Internet]. 2024 Jul 20 [cited 2024 Sep 3];5(8). Available from: https://typeset.io/papers/the-gut-microbiota-brain-axis-in-neurological-disorders-3c5mzey57j